χωρίς-σχολεία Colin Ward – “Η αναρχική προσέγγιση στην εκπαίδευση θεμελιώνεται, όχι στην περιφρόνηση για μάθηση, αλλά στο σεβασμό του μαθητή”
το-παιδί-και-οι-εχθροί-τουEmma Goldman – “Πρέπει το παιδί να θεωρείται μια ανεξάρτητη προσωπικότητα ή ένα αντικείμενο που διαμορφώνεται σύμφωνα με τις ιδιοτροπίες και τα γούστα των άλλων; Νομίζω ότι αυτή είναι η πιο σημαντική ερώτηση που πρέπει να απαντηθεί από γονείς και δασκάλους. Το εάν το παιδί θα αναπτυχθεί εσωτερικά, εάν όλα όσα αναζητούν εκφραστική διέξοδο θα αφεθούν να έρθουν στο φως ή θα είναι ετεροκαθοριζόμενο, αυτό εξαρτάται από τη σωστή απάντηση σε αυτό το ζωτικής σημασίας ερώτημα.”
Η-κυψέλη-του-Σεμπάστιαν-φορH Emma Goldman αφηγείται για το ελευθεριακό σχολείο “Κυψέλη” του αναρχικού Σεμπάστιαν Φορ
Κριτική της κατεστημένης παιδείας – Υποχρεωτική Δυσεκπαίδευση (Πώλ Γκούντμαν)– “Ο Πωλ Γκούντμαν υποστηρίζει ότι η υποβολή των νεαρών ανθρώπων στη διαδικασία της θεσμοποιημένης εκπαίδευσης αναστέλλει και διαστρεβλώνει τη φυσική τους διανοητική ανάπτυξη, τους στρέφει ενάντια σ’ αυτή καθαυτή την ιδέα της μάθησης και τελικά δημιουργεί στρατωνισμένους, ανταγωνιστικούς μεταξύ τους πολίτες που το μόνο που μπορούν να κάνουν είναι να επαυξάνουν τα «κακώς κείμενα» αυτής της άμεσης μάθησης, που λειτουργούν στη διαδικασία ανατροφής των παιδιών στην καθημερινή ζωή μέσα στην κοινότητα και τη δημιουργία σχέσεων μαθητείας με την καλή έννοια του όρου. «Η ριζοσπαστική του αμφισβήτηση ενάντια σ’ ολόκληρο το σύστημα είναι μια αποκάλυψη για τους ανθρώπους που υποβλήθηκαν μέσα στα σχολεία να θεωρούν το σύστημα δεδομένο».”
Το αλφαβητάρι της ελευθεριακής εκπαίδευσης (Τζόελ Σπρινγκ)– “Κάθε φορά που μπαίνω στην τάξη δεν ξέρω τι να πω. Ό,τι κι αν πω είναι ψέμα. Ό,τι κι αν κάνω είναι θέατρο. Ό σο “καλός” κι αν είμαι, τόσο περισσότερο φοβάμαι ότι κάνω κακό. Είμαι ο καθηγητής κι αυτοί εκεί είναι οι μαθητές. Όσο πιο ”κοντά’’ τους βρεθώ, τόσο πιο μακριά τους νιώθω, γιατί λίγο τους αφήνω να πάρουν αέρα, λίγο τους αφήνω να αναπνεύσουν ελεύθερα, λίγο τους αφήνω μόνους τους , ελέγχω τη ζωή τους και τη σκέψη τους. Αυτοί είναι οι μαθητές, εγώ είμαι ο καθηγητής, κι αν δεν με απορρίψουν δε θα ζήσουν. Τους παρατηρώ χρόνια τώρα και πάντα σκέφτομαι πως σε λίγο θα ‘χουν στο κεφάλι τους αφεντικά κάθε λογής και πολλά περιθώρια δεν έχουν. Βλέπω τα τρυφερά τους κορμιά, ακούω τα δροσερά τους λόγια, κυττάω τα ξύπνια μάτια τους και καθώς τους “διδάσκω” σκέφτομαι: πόσο, πόσο θ’ αντέξουν ακόμα; Αυτοί οι μαθητές χρειάζονται μια γνώση που να απελευθερώνει από την εξουσία του καθηγητή, του σχολείου, του κράτους. Αυτή μονάχα τη γνώση. Τούτο το βιβλίο κάνει μια γερή “βουτιά” σε όλες τις ριζοσπαστικές παιδαγωγικές κατευθύνσεις’ από τον Ζαν-Ζακ Ρουσσώ στον Ίλλιτς και από τον Ουίλλιαμ Γκότγουιν στον Ράιχ και τον Νηλ.”
“Η αφήγηση (με αφηγητή το δάσκαλο) έχει σαν αποτέλεσμα να βάζει το μαθητή να αποστηθίζει το αφηγηθέν περιεχόμενο. Ακόμα χειρότερα : μετατρέπει τους μαθητές σε δοχεία που τα γεμίζει ο δάσκαλος. Όσο πιο καλά τα γεμίζει, τόσο καλύτερος δάσκαλος είναι. Όσο πιο πειθήνια τα δοχεία αφήνονται να γεμιστούν από το δάσκαλο, τόσο καλύτεροι μαθητές είναι.”
Francisco Ferrer: Ζήτω το μοντέρνο σχολείο (video) – Έργα και βιογραφία του αναρχικού παιδαγωγού και εμπνευστή των ελευθεριακών σχολείων Fransisco Ferrer Guardia
Ελευθεριακή-εκπαίδευση προσέγγιση της ελευθεριακής εκπαίδευσης μέσα από την εφαρμογή της
Θεωρία και πράξη της αντιαυταρχικής εκπαίδευσης – “Ο Νήλ γράφει για το σχολείο του, το Σάμμερχιλ, και τη μέθοδο που ακολούθησε για την διαπαιδαγώγηση των μαθητών του, κυρίως δύσκολων παιδιών που στάλθηκαν από μικρά κατευθείαν σ’ αυτόν ή μετά την αποτυχία τους σε άλλα σχολεία. Σάμμερχιλ είναι το όνομα ενός μικρού σχολείου, αλλά σημαίνει ένα μεγάλο πείραμα στην εκπαίδευση. Η εκπαιδευτική αρχή του είναι: να δώσουμε στο παιδί κατά την ανάπτυξή του, τη μεγαλύτερη δυνατή ελευθερία, να καταργήσουμε εντελώς την εξουσία και την αυταρχικότητα των ενήλικων και να κάνουμε την εμπιστοσύνη και την αγάπη βάση των διαπροσωπικών σχέσεων”
Το ελευθεριακό σχολείο «Paideia»Paideia_Merida_libertarian_school_2008-BR– “έχετε πάρει ποτέ μαθήματα ελευθεριακής εκπαίδευσης και πράξης από ένα 6χρονο; είναι ότι πιο απελευθερωτικό, ελπιδοφόρο και ουτοπικό μπορεί να υπάρξει. ”
Ελευθεριακά-Ορθολογικά-Σχολεία{Ισπανία 1901-1936} – “Έχω την πρόθεση να δημιουργήσω στην πόλη σας ένα σχολείο, που θα έχει σκοπό να βγάλει από τα κεφάλια των ανθρώπων ότι τους διχάζει (θρησκεία, ψεύτικες ιδέες για την ιδιοκτησία, την οικογένεια, την πατρίδα, κλπ) για να κατακτήσουν την ελευθερία.” Fransisco Ferrer –
Το νησί της αλφαβήτου –1οΚείμενα από την Ιταλική επιθεώρηση Volonta τεύχος 1, 1987 για την ελευθεριακή εκπαίδευση,2οΤα σχολείο Summerhill, Bonaventure, Kinokuni, 3οΟικολογία της παιδικής ηλικίας, εκπαίδευση στο σπίτι, αυτοδιαχείριση, ανοιχτά σχολεία, 4οFerrer, σύγχρονο σχολείο, εκπαίδευση από το σπίτι, εναλλακτική εκπαίδευση, 5οΑφιέρωμα στον Francisco Ferrer και το Κίνημα των Μοντέρνων Σχολείων: Murray Bookchin, Emma Goldman, Francesco Godello, Nelly Dick, 6οΣυνάντηση με τα ελευθεριακά σχολεία Escuela Paideia, Neel Bagh, Tokyo Shure, 7 η συνάντηση Summerhill, 7οΜεταρρυθμίσεις, ο συντομότερος δρόμος μεταξύ δύο παγίδων
Μια ματιά στην ελευθεριακή και αναρχική παιδεία – αυτόνομα σχήματα φυσικού και φιλολογίας – “Εκπαίδευση είναι η επίδραση που ασκούν οι γενιές των ενηλίκων στις γενιές που δεν είναι ακόμα έτοιμες για την κοινωνική ζωή” eleftheriaki k anarxiki paideia
Η σημασία και η αναγκαιότητα της ελευθεριακής εκπαίδευσης
«Όσο πιο πειθήνια τα δοχεία αφήνονται να γεμιστούν από το δάσκαλο, τόσο καλύτεροι μαθητές είναι. Όσο πιο καλά τα γεμίζει, τόσο καλύτερος δάσκαλος είναι.» Πάολο Φρέιρε, Η εκπαίδευση υποφέρει από την αρρώστια της αφήγησης
Από νωρίς το παιδί πειθαρχεί στον ολοκληρωτισμό της θρησκείας, την πατριαρχία, την οικογένεια, στον πατριωτισμό, στον εθνικισμό, στο ρατσισμό, στις διακρίσεις, στην προετοιμασία του για την ταξική εκμετάλλευση. Εκπαιδεύεται να εξουσιάζεται και να εξουσιάζει, να αναθέτει τη ζωή του και να την θυσιάζει στην κυριαρχία. Η δημιουργικότητα και η ελεύθερη έκφραση τσακίζονται από νωρίς για να χωρέσουν στα κατασκευασμένα πρότυπα.
Στην ελευθεριακή εκπαίδευση ο άνθρωπος από την πρώτη στιγμή μαθαίνει την ελευθερία να σκέφτεται, να παρατηρεί, να αντιλαμβάνεται, να συνειδητοποιεί και να καταλήγει σε συμπεράσματα, να δημιουργεί και να εκφράζεται. Η αυτοπειθαρχία, η άρνηση των εξετάσεων και της αξιολόγησης – επιβράβευσης – αποδοκιμασίας, η αυτονομία και η ελευθερία του παιδιού, ο σεβασμός των εκπαιδευτικών προς τα παιδιά, διέπουν το πνεύμα της ελευθεριακής εκπαίδευσης.
Η αξία της ολικής εκπαίδευσης, με προτεραιότητα στην ελευθερία της συνείδησης και την αναζήτηση της αλήθειας αποτελούν τις θεμελιώδεις αρχές της ελευθεριακής εκπαίδευσης, όπως αυτές εκφράστηκαν και υλοποιήθηκαν στο παρελθόν σε πολλά ελευθεριακά σχολεία, πριν την καταπολέμησή τους από τον ολοκληρωτισμό της κυριαρχίας.
Η ελευθεριακή εκπαίδευση έρχεται σε άμεση σύγκρουση με τα συμφέροντα κράτους και κεφαλαίου, καθώς ούτε πιστούς πατριώτες δημιουργεί, ούτε πειθήνιους εργάτες, αλλά ελεύθερους ανθρώπους που απειλούν να γκρεμίσουν τα δεσμά της κυριαρχίας που εξουσιάζει και καταπιέζει τις ζωές μας.
Η απαγορευμένη εκπαίδευση (la education prohibida):