Μια πρώτη απεικόνιση αυτών των διεργασιών υπήρξε ο κοινωνικός ξεσηκωμός της 12ης Φλεβάρη, μέρας ψήφισης του δεύτερου μνημονίου, συγκέντρωσης εκατοντάδων χιλιάδων ανθρώπων στο Σύνταγμα και τους γύρω δρόμους, εκτεταμένων και πολύωρων συγκρούσεων στο ευρύτερο κέντρο της Αθήνας. Στο διάστημα που ακολούθησε, η προκήρυξη των εκλογών λειτούργησε ως μηχανισμός κοινωνικής ειρήνευσης, αποπροσανατολίζοντας και ενσωματώνοντας σε μεγάλο βαθμό την κοινωνική αμφισβήτηση και οργή.
Ενώ το εκλογικό αποτέλεσμα των εκλογών στις 6 Μάη, η προκήρυξη νέων εκλογών για τις 17 Ιούνη και τα πολιτικά δεδομένα του μεσοδιαστήματος επιδέχονται πολυεπίπεδες προσεγγίσεις και ερμηνείες. Για τον λόγο αυτό, ως επίμετρο στη συγκεκριμένη μπροσούρα, δημοσιεύουμε ένα σχετικό διασυλλογικό κείμενο του Ρεσάλτο, του Σινιάλου, του Θερσίτη και των αναρχικών από τις δυτικές συνοικίες της Αθήνας και του Πειραιά, που μοιράστηκε σε χιλιάδες αντίτυπα στις περιοχές μας. Αυτό που πρέπει να θεωρείται δεδομένο είναι ότι, μετά και τις νέες εκλογές, η εκμετάλλευση, η φτώχεια, η καταστολή, η ιδεολογική τρομοκρατία, ο ρατσισμός, τα πογκρόμ, οι «επιχειρήσεις σκούπα», θα ενταθούν. Η ανάθεση των κοινωνικών ζητημάτων σε κάποιους «φωστήρες» ή «σωτήρες», η κάλπικη «τιμωρία αυτών που μας οδήγησαν εδώ», η επιλογή κάποιων μικρότερων ή νέων κομμάτων ή προσώπων, η ψήφος για να μην μπουν κάποιοι στη βουλή ή για να πέσουν τα ποσοστά των δυο μεγάλων κομμάτων εξουσίας καθώς και οι τραγικές ψευδαισθήσεις για τη στήριξη της αναπαλαιωμένης σοσιαλδημοκρατίας ως καλύτερης λύσης από την κεντροδεξιά διακυβέρνηση, δε δίνουν καμία διέξοδο παρά μόνο εγκλωβίζουν δυνατότητες και συνειδήσεις. Συνειδητή αποχή από την εκλογική (αυτ)απάτη, και τώρα και πάντα. Προετοιμασία για τις μεγάλης κλίμακας αναμετρήσεις που αναμένονται μετά τις εκλογές, σε περιβάλλον πολιτικής ρευστότητας (έως και αστάθειας), ήδη χρεοκοπημένου-αποτυχημένου προγράμματος δημοσιονομικής εξυγίανσης-σταθερότητας, νέας δέσμης επώδυνων αντικοινωνικών ταξικών μέτρων, περαιτέρω σκλήρυνσης του κρατικού αυταρχισμού, θεσμικής ενίσχυσης της φασιστικής παραμέτρου. Όξυνση των ριζοσπαστικών χειραφετημένων αγώνων, ενδυνάμωση των ακηδεμόνευτων συλλογικών εγχειρημάτων, εξάπλωση των κοινωνικών αντιδομών. Στην προοπτική μιας αυτοοργανωμένης κοινωνίας, ελευθερίας, ισότητας, αλληλεγγύης, κοινοκτημοσύνης.
Η εξέγερση του Δεκέμβρη 2008 ήταν η μεγαλύτερη κοινωνική ταξική εξέγερση από καταβολής του σύγχρονου ελληνικού κράτους. Η γεωγραφική της διασπορά άγγιξε ολόκληρο τον ελλαδικό χώρο, η αριθμητική συμμετοχή ήταν τεράστια, η σύνθεση των υποκειμένων εξαιρετικά πλατιά, η ποικιλομορφία δράσεων, επιθετικότητας, συλλογικοποίησης και «αντι-δομών» που εμφανίστηκαν ήταν πρωτόγνωρη. Κι αυτή η εξέγερση δεν άφησε πίσω της προσωπικότητες, νέες ηγετικές φυσιογνωμίες, νέες δυνατότητες εξουσιαστικής αφομοίωσης, διευθέτησης και διαχείρισης. Η φωνή και οι επιδιώξεις της δε χώρεσαν, δεν ενσωματώθηκαν και δεν καλουπώθηκαν σε αιτήματα
Στις αρχές του 1936, οι εργατικοί αγώνες είχαν αυξηθεί: απεργίες, διαδηλώσεις, συγκρούσεις με τις δυνάμεις καταστολής πραγματοποιούνταν σε όλη την επικράτεια. Στο πλαίσιο αυτό, τα γεγονότα του Μάη του 1936 στη Θεσσαλονίκη – για τα οποία δεν βρέθηκε χώρος στο σχολικό βιβλίο ιστορίας της Γ’ Λυκείου, όπως και κάθε έκφραση της αντίστασης των «από κάτω» – απέκτησαν τη δική τους ιδιαίτερη θέση στην ιστορία των κοινωνικών-ταξικών αγώνων του πρώτου μισού του 1936. Στις 29 Απριλίου 1936, 12.000 καπνεργάτες (το 70% γυναίκες) ξεκινούν απεργία, διεκδικώντας αυξήσεις στα ημερομίσθια, συνδικαλιστικές ελευθερίες, συντάξεις για φυματικούς και υπερήλικες, αλλά και για να απαιτήσουν την κατάργηση των αντεργατικών νόμων, του ιδιωνύμου και των εκτοπίσεων. Πολύ γρήγορα, η απεργία πλαισιώνεται από σωματεία όλης της επικράτειας. Στις 7 Μαΐου 1936, φτάνει από το Βελιγράδι ο Μεταξάς και αποφασίζει μαζί με Γενικό Διευθυντή και Σωματάρχη του Γ΄ Σώματος Στρατού την καταστολή της απεργίας. Στις 8 Μαΐου 1936, χιλιάδες απεργοί πηγαίνουν στη Γενική Διοίκηση Β.Ελλάδας για να απαιτήσουν επίλυση των αιτημάτων. Προσπαθούν να τους ανακόψουν με έφιππη και πεζή χωροφυλακή αλλά δεν τα καταφέρνουν. Πυροβολούν κατά του πλήθους. Οι εργάτες ανασυντάσσονται, κάνουν οδοφράγματα, ενώνονται με άλλη διαδήλωση εργατών, τα νέα διαδίδονται και κατεβαίνει κόσμος για συμπαράσταση στα οδοφράγματα. Ο Διοικητής φρουράς Θεσσαλονίκης δίνει εντολή να χτυπηθεί το πλήθος αλλά οι φαντάροι δεν υπακούουν, ενώ, μετά από πολύωρες οδομαχίες, οι διαδηλωτές υποχωρούν. Υπήρξαν πολλοί τραυματίες και το βράδυ πολλά σωματεία κήρυξαν απεργία. Η κυβέρνηση απαντά με επιστράτευση των τροχιοδρομικών και των σιδηροδρομικών και διατάσσει το Γ΄Σ.Σ. να λάβει “εξαιρετικά μέτρα διασφάλισης της τάξης”. Στις 9 Μαΐου 1936 η απεργία στη Θεσσαλονίκη γενικεύεται. Περίπου 25.000 συνολικά απεργοί. Η χωροφυλακή αρχίζει να επιτίθεται στις συγκεντρώσεις με πρώτη σοβαρή σύγκρουση εκείνη των απεργών αυτοκινητιστών στην Εγνατία. Ο πρώτος νεκρός, Τάσος Τούσης, αυτοκινητιστής. Γίνεται διαδήλωση περιφοράς του νεκρού από το οργισμένο πλήθος και ακολουθούν νέες συγκρούσεις που απαντώνται με ασύλληπτη αγριότητα από τους Χωροφύλακες. Ο απολογισμός: 12 νεκροί και 300 τραυματίες, εκ των οποίων οι 32 σοβαρά. Η κοινωνική οργή εκρήγνυται στους δρόμους της Θεσσαλονίκης, ενώ οι στρατιώτες αρνούνται να υπακούσουν στις διαταγές για καταστολή των διαδηλωτών και συγκρούονται με τους χωροφύλακες. Ο διοικητής του Γ’ Σ.Σ. δίνει τη Διοίκηση των Α.Τ. σε αξιωματικούς του Στρατού, απαγορεύει τις συγκεντρώσεις ακόμα και λίγων ατόμων σε ανοιχτό και κλειστό χώρο και κλείνει τα μαγαζιά. Το βράδυ της 9 Μαΐου 1936 οι αρχές είχαν καταλυθεί και οι συνοικισμοί είχαν καταληφθεί από τους διαδηλωτές7 . Το βράδυ, ο Μεταξάς έδωσε διαταγή σε ένα σύνταγμα στρατού από τη Λάρισα να μεταφερθεί στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης για την αντιμετώπιση των απεργών εργατών8 . Τα γεγονότα της Θεσσαλονίκης, όμως, έληξαν «άδοξα», με την «παρέμβαση» της Ενωτικής ΓΣΕΕ, δίνοντας στη συνέχεια την πρώτη «δικαιολογία» για την επιβολή δικτατορίας.
Ωστόσο, νομίζω ότι θα ήταν αφελές να μην λάβουμε υπ’ όψη την εντυπωσιακή άνοδο των εθνικιστικών στάσεων. Αναμφίβολα, η άνοδος του εθνικισμού συνδέεται με τους παράγοντες που ανέφερα, αλλά έχει επιπλέον τροφοδοτηθεί πολύ από την Καταλανική κυβέρνηση και την Καταλανική δημόσια τηλεόραση. Αρκετά χρόνια επίμονης εθνικιστικής προπαγάνδας έχουν αναπόφευκτα καθορίσει το πώς σκέφτονται οι άνθρωποι, και οι στρατηγικές επέκτασης της βάσης του Καταλανικού εθνικισμού έχουν υπάρξει εξαιρετικά ευφυείς. Αυτή η αφήγηση που έχει στηθεί στη βάση του δικαιώματος της απόφασης, πάνω στη βάση της εικόνας μιας κάλπης και του αιτήματος για την ελευθερία της ψήφου, υπηρέτησε τη συγκάλυψη του γεγονότος ότι εξαρχής ήταν ένας μηχανισμός της κυβέρνησης που δούλευε για να προωθήσει αυτό το παραμύθι. Σήμερα, η αστερόεσσα (κόκκινη ή μπλε) είναι, χωρίς καμία αμφιβολία, ένα συναισθηματικά φορτισμένο σύμβολο με το οποίο κινητοποιούνται οι μάζες. Και ακριβώς αυτή η οπτική δεν θα έπρεπε να παραβλέπεται από εκείνους οι οποίοι, χωρίς να είναι εθνικιστές, βλέπουν στις κινητοποιήσεις υπέρ του δημοψηφίσματος μια ευκαιρία που δεν θα έπρεπε να προσπεράσουν οι αντι-καθεστωτικοί, έτσι ώστε να ανοίξουν το δρόμο για δυνατότητες, αν όχι επαναστατικές, τουλάχιστον ικανές να ταρακουνήσουν την κοινωνία. Κι έτσι ρίχνουν τους εαυτούς τους στη μάχη μεταξύ των κυβερνήσεων της Ισπανίας και της Καταλονίας. Εθνικισμός και απελευθερωτική αλλαγή Δεν θα έπρεπε να το πάρουν αυτό αψήφιστα γιατί όταν ένας αγώνας περιλαμβάνει ένα ισχυρό εθνικιστικό συστατικό, που αυτό αναμφίβολα ισχύει στην τωρινή σύγκρουση, οι πιθανότητες για απελευθερωτική αλλαγή είναι αυστηρά μηδαμινές. Θα ήθελα να μοιραστώ την αισιοδοξία των συντρόφων που επιθυμούν να δημιουργήσουν ρωγμές στην τωρινή κατάσταση για να κάνουν τα απελευθερωτικά μονοπάτια δυνατά. Παρ’ όλ’ αυτά, δεν μπορώ να κάνω τα στραβά μάτια στα στοιχεία που δείχνουν ότι δημοφιλείς εξεγέρσεις και κινήματα υπέρ κοινωνικών δικαιωμάτων ποτέ δεν επεκτείνονται μέσα στην κοινωνία ανεξαρτήτως τάξης: πάντα βρίσκουν τις κυρίαρχες τάξεις να τους περικυκλώνουν από τη μια πλευρά των οδοφραγμάτων. Ενώ στα κινήματα για εθνικό αυτόκαθορισμό, όπως το παρόν κίνημα, υπάρχει πάντα ένα σημαντικό διαταξικό στοιχείο. Αυτά τα κινήματα πάντα συνδέουν τους εκμεταλλευόμενους και τους εκμεταλλευτές με την επιδίωξη ενός κοινού στόχου, ο οποίος ποτέ δεν καταλήγει να είναι η κατάργηση των -11- κοινωνικών ανισοτήτων. Κατά συνέπεια, όπως έχει δείξει η ιστορία, κινήματα για εθνικό αυτόκαθορισμό πάντα καταλήγουν στην αναπαραγωγή της ταξικής κοινωνίας, καθυποτάσσοντας για μία ακόμη φορά τους απλούς ανθρώπους αφού έχουν χρησιμοποιηθεί σαν τροφή για τα κανόνια για την προώθηση αυτών των αγώνων.
Ενάντια στον εκπαιδευτικό ζουρλομανδύα Πείρα(γ)μα:
Νο 4 Νο 5 Νο 6 Νο 7 Νο 8 Νο 9 Νο 10 Νο 11 Νο 12 Νο 13 Νο 14 Νο 15 Νο 16 Νο 17
Νο18 Νο 20 Νο21 Νο22 Νο23 No 24 Νο25 Νο26 Νο28