Το «Κιβώτιο» δεν είναι ούτε πηγή πληροφοριών για τον ελληνικό εμφύλιο, στο φόντο του οποίου γράφεται – ούτε απλά ένα έργο με φιλοσοφικές ή ψυχαναλυτικές συνδηλώσεις. Είναι μια πολιτική αλληγορία. Μια σπαρακτική, και μαζί άτεγκτη, καταγγελία του κομματικού μαρξισμού.
«Δεν ανήκω σε κανένα κόμμα και σε καμία πολιτική οργάνωση. Δεν είμαι μέλος καμιάς εκκλησίας. Δεν είμαι οπαδός καμιάς θρησκείας. Όπως το ‘χω ξαναπεί. Δεσμώτης τήδε ίσταμαι της ένδον ρήμασι πειθόμενος. Έχοντας περάσει από τα ξερονήσια και τις φυλακές, νιώθω πως είμαι συγκρατούμενος όχι μόνο με όσους υποφέρουν στα φασιστικά στρατόπεδα, μα και με όσους βασανίζονται στο Αρχιπέλαγος Γκουλάγκ. Νιώθω αλληλέγγυος και συνυπεύθυνος με όσους αγωνίστηκαν, αγωνίζονται και θα αγωνιστούν εναντίον όλων των τυράννων, εστεμμένων και τραγιασκοφόρων, εναντίον όλων των δεσποτών, γαλονάδων και ρασοφόρων.
Ανήκω στο ανύπαρκτο κόμμα των ποιητών. Σαν ανύπαρκτο που είναι, δεν χορηγεί ούτε κομματικές ούτε λογοτεχνικές ταυτότητες. Εγώ δεν είμαι μέλος καμιάς Εταιρίας Λογοτεχνών και δεν πρόκειται, λόγου χάρη, να ζητήσω σύνταξη. Αν έτυχε να γράψω κάτι, αυτό είναι μια προσωπική μου υπόθεση και κανείς δε μου χρωστάει απολύτως τίποτα. Τη λογοτεχνική μου ταυτότητα εμένα μου τη χορήγησε τον Αύγουστο του 1972 η Γενική Ασφάλεια, απαγορεύοντας το βιβλίο μου “Ποιήματα 1941-1971″».
Ο Αλεξάνδρου αρνείται να καταταγεί στο στρατό εν μέσω εμφυλίου, το 1947. Και αρνείται ξανά το 1953, όταν συλλαμβάνεται ως ανυπότακτος, να συνεργαστεί με τον αστυνομικό που του προτείνει να κάνει τον άρρωστο. Η εποχή –σωστότερα: το μετεμφυλιακό κράτος– δεν συγχωρεί την ακεραιότητα. Ο Αλεξάνδρου περνά στρατοδικείο, καταδικάζεται και φυλακίζεται.
Στη Γυάρο ζει μια δεύτερη εξορία μέσα στην εξορία: την απομόνωση από τους ορθόδοξους κομμουνιστές συγκρατούμενους – συνέχεια, για τον ίδιο, ενός καθοριστικού πρότερου βιώματος: της διαγραφής, από τη «Φοιτητική Κομμουνιστική Οργάνωση», του παιδικού του φίλου Χρήστου Θεοδωρόπουλου, που οι πρώην σύντροφοι απομονώνουν ως πράκτορα και ελεεινολογούν ως «φραξιονιστή».
Στο στόχαστρο των κρατικών μηχανισμών (167 έγγραφα περιλάμβανε ο φάκελός του Αλεξάνδρου στην Ασφάλεια μέχρι που πέθανε), απομονωμένος από τους κομματικούς, και αγνοημένος για χρόνια από την αριστερή κριτική, ο ίδιος στρέφεται με δριμύτητα τόσο απέναντι στο κράτος, όσο και απέναντι στην Αριστερά – κάθε απόχρωσης.