Η Κομμούνα της Βουδαπέστης (1919)
«Πόλεμος και Επανάσταση. Το Ουγγρικό αναρχικό κίνημα στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο και η Κομμούνα της Βουδαπέστης (1919)».
Ο Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος τερματίστηκε παντού το 1918, εκτός από την Ουγγαρία, όπου ο αγώνας ενάντια στον πόλεμο συνεχίστηκε, ενώ η οικονομική καταστροφή δημιούργησε μια επαναστατική κατάσταση.
Παρά το μέγεθός του, το μικρό ουγγρικό αναρχικό κίνημα, έπαιξε σημαντικό ρόλο στην αντίσταση στην αιματοχυσία και το μακελειό του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου. Συνεργαζόμενοι με μαρξιστές και αριστερούς κομμουνιστές, οι αναρχικοί πυροδότησαν μια επανάσταση η οποία αποκορυφώθηκε με τη δημιουργία της Κομμούνας της Βουδαπέστης, αλλά ήσαν απροετοίμαστοι για την αντιπαράθεση με τους μπολσεβίκους και ήσαν από τα πρώτα θύματα της «Λευκής Τρομοκρατίας» που εξαπολύθηκε ενάντια στην Κομμούνα.
Η Κομμούνα της Βουδαπέστης του 1919 δεν έχει βρει τη θέση που της αξίζει από τους διάφορους ιστορικούς, αν και μας παρέχει μια σπουδαία και καταλυτική εμπειρία για να καταλάβουμε το αναρχικό κίνημα σε μια κρίσιμη ιστορική στιγμή. Τώρα μπορούμε να δούμε πώς και γιατί η τύχη δεν χαμογέλασε στους αναρχικούς με το τέλος του Πολέμου και μετά καθώς οι αναρχικές οργανώσεις είτε υποσκελίστηκαν από μαρξιστικά κόμματα είτε συντρίφτηκαν από τα πρώτα κύματα του φασισμού.
Με την Κομμούνα αυτή, επίσης, αναδύονται διδάγματα με σύγχρονη σημασία, όπως ο ρόλος των αναρχικών σε επαναστατικές συνθήκες και ο ρόλος του αναρχισμού στη διαμόρφωση του λεγόμενου «δυτικού μαρξισμού», αν και τα δύο αυτά αντικείμενα είναι αρκετά πολύπλοκα και χρειάζονται περαιτέρω μελέτες.
«Συνενώνοντας τα διαφορετικά κομμάτια της ιστορίας των Ούγγρων αναρχικών», λέει ο συγγραφέας της μπροσούρας Martyn Everett, «αναγκάστηκα, επίσης, να σκεφτώ για τον τρόπο με τον οποίο οι αναρχικές ιδέες κυκλοφορούσαν ανάμεσα στο βρετανικό αναρχικό κίνημα. Το ζήτημα αυτό είναι ιδιαίτερου ενδιαφέροντος, επειδή, αν και αρκετοί από τους πιο σημαντικούς θεωρητικούς του αναρχισμού ήταν Ευρωπαίοι, η σύγχρονη αναρχική σκέψη συχνά παρουσιάζεται ως αντικείμενο μιας μορφής πολιτιστικού ιμπεριαλισμού που παραλληλίζει τον πολιτιστικό ιμπεριαλισμό του κυρίαρχου συστήματος. Παραμένουμε απληροφόρητοι για σημαντικές πλευρές της δικής μας ευρωπαϊκής ιστορίας, ενώ οι ιδέες και προτεραιότητές μας συχνά επηρεάζονται από τις πολιτιστικές αξίες του αναρχικού κινήματος των ΗΠΑ.
Εξαιτίας της κοινής μας γλώσσας, οι ιδέες περνούν εύκολα τον Ατλαντικό, ενώ, αντίθετα, γλωσσικά σύνορα μας χωρίζουν από την επίδραση του ευρωπαϊκού αναρχισμού. Αυτό μπορεί ενδεχομένως να δημιουργήσει πραγματικά προβλήματα στην ανάπτυξη του αναρχισμού ως αποτελεσματικού κοινωνικού κινήματος. Ένα κλασικό παράδειγμα χαμένης ευκαιρίας ήταν η αποτυχία μας να υποστηρίξουμε τις πρόσφατα αναδυόμενες αναρχικές ομάδες στην Ανατολική Ευρώπη μετά την κατάρρευση του σταλινισμού».
