θέσεις για την παγκόσμια οικονομική κρίση, την ιστορία και το μέλλον της
Η τελευταία όξυνση της παγκόσμιας καπιταλιστικής κρίσης επιτάχυνε μηχανισμούς που βρίσκονταν ήδη εδώ και πολύ καιρό σε κίνηση. Το ότι τώρα παρατηρούμε τις ραγδαίες εξελίξεις οφείλεται στο ότι η κρίση έχει επιταχύνει τον καπιταλιστικό χρόνο και όχι στο ότι προηγουμένως υπήρχε στασιμότητα. Αν αυτή τη στιγμή μπορούμε να δούμε το μηχανισμό παραγωγής ανέργων και υποτίμησης της εργατικής δύναμης στην πλήρη έκτασή του, κάτι τέτοιο συμβαίνει ακριβώς εξαιτίας αυτού του «καταλύτη». Η υπόθεση της διόγκωσης της ανεργίας είναι μια υπόθεση του συνόλου των εργατών στην Ελλάδα και αυτό γιατί οι άνεργοι δεν προέρχονται από κάποια συγκεκριμένη «κάστα» που βρίσκεται αποκομμένη από τους υπόλοιπους. Ο ρόλος του ανέργου είναι ένας ρόλος που επιφυλάσσει το κράτος των αφεντικών σε όλους μας ανεξαιρέτως. Πρόκειται για μια επαναληπτική ρουτίνα, από την οποία λίγο πολύ δεν θα γλιτώσει κανείς.
Απλώς και μόνο ένα ξεφύλλισμα στον Τύπο τους τελευταίους μήνες είναι αρκετό για να οδηγήσει το “μέσο άνθρωπο” σε πλήρη σύγχυση. Από τη μία όλοι καταλαβαίνουμε ότι το ζήτημα της κρίσης είναι εξαιρετικά σοβαρό και ότι μας αφορά άμεσα σαν εργάτες σε αυτόν τον κόσμο, από την άλλη παρελαύνει μια σειρά από ακατανόητους όρους και μυστήριες αναλύσεις. CDS, spreads, ομόλογα, χρηματοπιστωτική κρίση, subprime δάνεια. Εμείς από την μεριά μας ούτε πανεπιστήμια έχουμε τελειώσει, και όσοι έχουμε τελειώσει οικονομολόγοι δεν είμαστε, ούτε ως χρηματιστές δουλεύουμε. Όσοι δεν είμαστε άνεργοι, δουλεύουμε σε αυτά που είναι γνωστά ως “σκατοδουλειές”. Είμαστε, δηλαδή, προορισμένοι και “καταδικασμένοι” να ανήκουμε στη γιγάντια μάζα ανθρώπων που δεν μπορούν να καταλάβουν τίποτα. Παρ’ όλα αυτά, όλο και κάτι καταλαβαίνουμε, γιατί τα κριτήριά μας είναι πολιτικά κι αυτό, κατά τη γνώμη μας, θα πρέπει να είναι αρκετό. Θα πρέπει να είναι αρκετό, γιατί μας δίνει την ικανότητα να καταλάβουμε το εξής: αυτή η μυστήρια και ακατανόητη γλώσσα των πορτοκαλί σελίδων των εφημερίδων είναι επίτηδες έτσι. Αυτά που λένε είναι εξαιρετικά σημαντικά και γι’ αυτό θα πρέπει να χάνονται μέσα σε δαιδαλώδη, επιστημονικά διαγράμματα. Είναι εξαιρετικά σημαντικά, γιατί είναι η γλώσσα των αφεντικών, κι αυτό που συζητάνε είναι η εκμετάλλευσή μας. Η γλώσσα των αφεντικών όμως, έχει συντακτικό και γραμματική εχθρικά προς εμάς και το ζήτημα δεν είναι απλώς να τα μάθουμε. Το ζήτημα είναι να μπορούμε να τα μεταφράζουμε. Τα απαραίτητα εργαλεία γι’ αυτή τη μετάφραση μπορεί να τα βρει κάποιος μόνο στην καθημερινή συνθήκη εκμετάλλευσής του και στη συμμετοχή στα κινήματα ανταγωνισμού ως προς αυτήν. Εδώ θα πρέπει να πούμε πως είμαστε κάθετα ενάντιοι σε αυτόν τον οικονομικό λόγο που εμφανίζεται στις εφημερίδες. Ο μόνος λόγος ύπαρξής του είναι η αποσιώπηση του γεγονότος ότι τα αφεντικά κερδίζουν∙ και κερδίζουν πάρα πολλά από την εκμετάλλευσή μας. Η απουσία αυτού του γνωστού σε όλους γεγονότος είναι που χαρακτηρίζει όλο τον επίσημο λόγο περί οικονομίας. Από τη μία διάφορες χαζομάρες για την επιχειρηματικότητα που παράγει κέρδος και από την άλλη μια δήθεν αριστερή κριτική που μιλάει για κακοδιαχείριση, ή και ακόμη για “συνομωσίες”. Για μας οι κρίσεις είναι μια δομική συνθήκη του καπιταλισμού που πηγάζει από τη βασική αντίθεση του συστήματος. Τη σύγκρουση κεφαλαίου-εργασίας. Αυτό δεν είναι κάποιου είδους οικονομικός ντετερμινισμός, πως δηλαδή έτσι θα γίνουν τα πράγματα γιατί είναι γραμμένα σε κάποιους δήθεν νόμους της ιστορίας, αλλά η λογική κατάληξη της άλυτης στα πλαίσια του καπιταλισμού ταξικής σύγκρουσης. Γι’ αυτό και όταν διαβάζουμε δηλώσεις όπως: «Άλλες θεωρίες εντοπίζουν τη γεννεσιουργό αιτία (των κρίσεων) σε εξωτερικούς παράγοντες, όπως οι εφευρέσεις με τεχνολογικές και οικονομικές εφαρμογές, οι πόλεμοι και άλλα πολιτικά τυχαία συμβάντα»1, δεν γελάμε, αλλά οργιζόμαστε. Γι’ αυτό και δεν θέλουμε να έχουμε καμία σχέση με κριτικές του τύπου “καζινοκαπιταλισμός”, κακοδιαχείριση και κερδοσκοπία. Το κέρδος, η εκμετάλλευση δηλαδή της εργασίας, είναι η ουσία του συστήματος και όχι κάποια παρέκκλιση. Η βάση της επίσημης οικονομολογίας είναι η συσκότιση της ταξικής πάλης∙ η αγνόηση της ιστορίας (εκτός ίσως από την άνευρη εμφάνισή της ως στατιστική). Όλα συμβαίνουν κάπου «αλλού». Από εκεί πηγάζουν δηλώσεις του τύπου: «Η τραπεζική κρίση ξεκίνησε στις ΗΠΑ με την αλόγιστη χορήγηση επισφαλών στεγαστικών δανείων, που προκάλεσαν ζημιές στο παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα»2. Όχι όμως∙ η αιτία των κρίσεων είναι εδώ, όσο και παντού αλλού στον καπιταλισμό. Παρακάτω θα επιχειρήσουμε, εν συντομία, να σηκώσουμε αυτό το πέπλο που καλύπτει τον επίσημο λόγο περί οικονομίας, την αταξικότητα και την ανιστορικότητα. Γι’ αυτό και θα σταθούμε λίγο σε διάφορες απόψεις που έχουν γραφτεί για τις κρίσεις και έχουν στον πυρήνα τους την κατανόηση της ταξικής εκμετάλλευσης. Στη συνέχεια, θα προσπαθήσουμε μέσα από μια σύντομη ιστορική αναδρομή να δούμε από πού πηγάζουν και πού βασίζονται τα χαρακτηριστικά της παρούσας κρίσης.
Σκάνδαλο είναι η ακραία παράβαση της αστικής νομιμότητας (ή και ηθικής) από τα ίδια τα αφεντικά, η οποία διοχετεύεται, ξεσπά, ξετυλίγεται και αποσύρεται από/μέσα στα μίντια
Ελαστική εργασία και η περίπτωση των ιδιωτικών οαεδ στην ελλάδα
